Zevce ile sohbetin edepleri

Erzurumlu İbrahim Hakkı'dan Ey Aziz! Edeb ehli demişlerdir ki, erkeğin hanımı ile sohbetinin edeb ve şartları şunlardır:

1- Hanımına iyi huylu olmalıdır.

2- Onunla rıfk ve yumuşaklıkla sohbet ve ülfet vedip, tatlı ve hilm ile söylemelidir nitekim hadis-i şerif'de: "İnsanların hayırlısı, ehline hayırlı ve faydalı olan kimsedir" buyruldu.

3- Eve girince, hanımına selam verip, halini sormalıdır.

4- Tenhada neşeli görünce saçlarını okşayıp, tatlı sözlerle bûs etmeli, sarılmalıdır.

5- Tenhada üzüntülü bulunca, ona, çok sevdiğini söylemelidir Şefkatle gönlünü almalı, tatlı konuşmalıdır.

6- Ehlinin hatırını, işe yarar, yalana yakın sözlerle almalıdır Zira o evinde mahbûs, başkasından meyus (ümidsiz) ve kendisiyle menûs olan dert ortağı, gam gidericisi, iş ortağı, oyuncağı, tarlasıdır.

7- Çocukların terbiyesinde ehline yardım etmelidir Çünkü çocuk anasına gece gündüz feryad-ü figan ile, bir zaman istirahat vermez, amansız alacaklıdır Ona yardım edene, Mevlası yardım eder.

8- Ehline kendi giydiği kumaş gibi elbise giydirmelidir.

9- Kendi yediğinden yedirmelidir İmkânı varsa nafakasını geniş tutmalıdır Ehlinin meskenini elbisesini ve nafakasını boynuna vacib bilmelidir.

10- Ehlini hiç dövmeyip, dünya işlerindeki kusurlarından ötürü sövmemeli, kötü söylememelidir.

11- Ehlinin din işlerindeki kusurları için bir günden çok küsmemelidir.

12- Rıfk ile onu idare etmelidir.

13- Ehlinin kötü huyları baş gösterince, kabahati kendinde bulup, ben iyi olsaydım, o da iyi olurdu demelidir.

14- Ehli kızınca susmalıdır Erkek susunca, hanımı pişman olup, özür diler Çünkü o zaif yaradılışlıdır Susunca mağlub olur.

15- Ehli güzel huylu olup, her hizmetini seve seve yapmağa başlayınca, ona dua, Hakka şükür ve sena etmelidir Çünkü erkeğe uygun bir hanım, şükrüne dikkat edilemeyen bir nimettir.

16- Ehline öyle davranmalıdır ki, hanımı, kocam beni, herkesten çok seviyor bilmelidir.

17- Evin idaresi ve geçimi hususunda ehliyle meşveret edip, ona danışmalı, diğer büyük işlerini ona anlatıp üzmemelidir.

18- Ehlinin günah olmayan kusurlarını ve hareketlerini görmemezlikten ve bilmemezlikten gelmelidir.

19- Ehlinin gizli hallerini ve ayıplarını herkesten saklamalıdır.

20- Ehli ile şakalaşıp, latife ve çeşitli oyunlar yapmalıdır nitekim Hazret-i Habib-i Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) ezvâc-ı mutahharasıyla oynar, onlara karşı insanların en zarifi olurdu Hatta bir defa Hazret-i Aişe (radıyallahu anha) ile yarış ettiklerinde, Hazret-i Aişe geçti Sonra bir daha yarış yaptıklarında Resûlullah geçti Çünkü erkeğin hanımı ile oynaması boş ve luzumsuz değildir Belki doğrudur ve taattir.

21- Ehlini kalabalık insanların bulunduğu yerlerde oturtmamalıdır Böylece namahrem görüp, onlara meyletmez.

22- Ehline Kur'an-ı Kerim okumasını farzları ve dinin edeplerini öğretmelidir.

23 Ehline çok süslü ve değerli elbise giydirmemeli, taki böylece süslerini göstermek için dışarı çıkıp, caka satmasın ve evinin hanımı olsun.

24- Ehlinden izinsiz sefere, belki hacca gitmemelidir.

25- Ehli saliha ve itaatkar ise, üzerine bir daha evlenmemelidir.

26- Ehline üzüntülerini, sıkıntılarını, düşmanlarını, borçlarını söylememelidir.

27- Ehline yüzüne ve arkasında hayır dua edip, beddua etmemelidir Zira gece ve gündüz onun hizmetindedir Ekmek pişiricisi, yemek yapıcısı, çamaşırı dikicisi ve yıkayıcısı, evinin ve malının koruyucusudur Belki enisi, munisi, yari ve nigarıdır.